Gronden

Een beslag kan om verschillende redenen vexatoir zijn:

• de vordering die aan het beslag ten grondslag ligt, wordt voor een deel niet in rechte erkend, het beslag is lichtvaardig gelegd of het beslag is onnodig gehandhaafd;
• het beslag wordt uitsluitend gelegd om de wederpartij te schaden;
• het beslag wordt gelegd met een ander doel dan het zeker stellen van de nakoming van een vordering (bijvoorbeeld als drukmiddel);
• er wordt beslag gelegd op veel meer vermogensbestanddelen dan de hoofdvordering rechtvaardigt.

Misbruik van recht

De onrechtmatigheid staat niet op voorhand vast, omdat deze afhankelijk is van de vraag in hoeverre sprake is van misbruik van recht. Wanneer dit laatste vaststaat, is er sprake van onrechtmatigheid en dus van aansprakelijkheid van de beslaglegger voor schade.

• HR 05-12-2003, ECLI:NL:HR:2003:AL7059 (Kranenburg/Kranenburg c.s.)
  De beslagene heeft geen concrete omstandigheden gesteld op grond waarvan rechtsmisbruik kan worden aangenomen. Het enkele feit dat de vordering waarvoor het beslag is gelegd op een later moment geringer blijkt te zijn, is voor een veroordeling dus onvoldoende.
  • Huydecoper werpt in zijn conclusie voor dit arrest de vraag op, wat de nuance in benadering van een geheel ongegrond en een gedeeltelijk (on)gegrond bevonden vordering (zoals dit in HR 11-04-2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2841 (Hoda/Mondie Foods) was geformuleerd), rechtvaardigt. Een bewijslast in het kader van een onrechtmatige daad op grond van misbruik van recht is immers aanzienlijk zwaarder dan de bewijslast die op de beslagene rust in het kader van schade na een onrechtmatige daad, beoordeeld langs de weg van risicoaansprakelijkheid zonder schuld.

• HR 11-04-2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2841 (Hoda/Mondie Foods)
  De situatie waarin een vordering waarvoor een beslag werd gelegd, slechts gedeeltelijk wordt toegewezen, moet worden onderscheiden van het ongegronde beslag. De beslaglegger was wel bevoegd tot het leggen van beslag, maar hij maakte daarvan misbruik.
• HR 24-11-1995, NJ 1996, 161 (Tromp-Franca/Regency) 
  Er is sprake van een vexatoir en daarom onrechtmatig beslag nu er op een groot aantal onroerende zaken beslag is gelegd, terwijl ook had kunnen worden volstaan met beslag op een enkel perceel. In welke situaties sprake is van aansprakelijkheid wordt bepaald door art. 3:13 BW inzake misbruik van recht.

Schadevergoeding

Over de vraag in hoeverre aansprakelijkheid, als gevolg van een onder misbruik van recht gebruikte bevoegdheid tot het leggen van beslag, daarmee ook leidt tot een verplichting om de hieruit voortvloeiende schade te vergoeden, kan blijkens de doctrine verschillend gedacht worden.

• HR 24-11-1995, NJ 1996, 161 (Tromp-Franca/Regency)
  In dit arrest werd echter reeds een vordering tot vergoeding van schade ten gevolge van een vexatoor beslag, nader op te maken bij staat, toegewezen zonder dat hierin de schuldvraag werd betrokken.